بشر داراي دو نياز فطري یکی خصلت جمعي زندگي كردن و دیگری خصلت با طبيعت زندگي كردن است .در صورت عدم ارضاي اين دو نياز مطمئناً زندگي انسان دچار رخوت و اضطرابهاي فراواني خواهد شد. اثبات اين مدعا را ميتوان در انواع مشكلاتي كه در شهرهاي بزرگ ايران و سایرشهرهای بزرگ كشورهاي جهان وجود دارد مشاهده نمود، شهرهایی که به دلیل قطع ارتباط با طبيعت و زندگي جمعي دچار مشكلات فراواني شدهاند.
انسان از ديرباز براي پاسخگويي به اين دو نياز تمهيدات مختلفي انديشيده که يكي از آنها، گردشگري است. گردشگري پديدهاي با قدمت زياداست، اماامروزه اشكال آن دستخوش تغيير و تحولات فراواني شده و به صورت سيستماتيك و همراه با قوانين خاص خود شكل گرفته است.به گونهای که امروزه ازآن به عنوان صنعت گردشگری نام می برند.صنعتی که پس از خودروسازی و الکترونیک سومین صنعت درآمدزای دنیا محسوب می گردد. به طوریکه براساس گزارش سازمان جهاني گردشگري، در سال 2003 تعداد گردشگران بينالمللي بالغ بر 691 ميليون نفر و درآمد حاصل از آن 523 ميليارد دلار بوده است (حدوداً 8 برابر درآمدهاي نفتي كشورهاي عضو اوپك).
گردشگري دارای اشکال متنوعی است که بخشی از آن گردشگري روستايي است. اين نوع از گردشگري، در محيطهاي روستايي و حوزههاي غيرشهري صورت ميگيرد.گردشگري روستايي يك فعاليت تفريحي- اجتماعي است که در نيمه دوم قرن هيجدهم در انگلستان و اروپا ظاهر شد.البته پیش از آن هم مناطق روستايي مورد استفاده فعاليتهاي تفريحي قرار گرفته بودند اما شركت در اين فعاليتهاي تفريحي محدود به اقشار برتر جامعه بود. شروع علمی و قانونمند گردشگری روستائی پس از رخداد انقلاب صنعتی در اروپا بوده است. اگر چه انقلاب صنعتي مشكلات زیادی براي جوامع شهري و روستايي ایجاد کرد، با اين وجود گسترش جاده و وسايل حمل و نقل و توسعه ارتباطات را نیز سبب گرديد كه اين امر به نوبه خود باعث افزايش سفر و توسعه گردشگری به نقاط مختلف جهان از جمله مناطق روستايي گشت.
آنچه مهم است اينكه فعاليت گردشگري روستايي باعث اشتغالزايي و ايجاد درآمد می شود و با توجه به محدوديت منابع آب و خاك روستاها،به ویژه در ایران ميتواند به عنوان يكي از مهمترين راههاي توسعه اقتصادي ـ اجتماعي جوامع روستايي مطرح شود. چنين نگاهي در بسياري از كشورها با سياستهاي كشاورزي در ارتباط است و غالباً ابزاري درراستای حمايت ازمحيط زيست و فرهنگ روستايي است و بنابراين ميتواند نقش اساسي در توسعه و حفظ روستا داشته باشد.
حال اين سوال مطرح ميشود كه:چرا دركشور ايران كه دارای بیش از 20میلیون نفر جمعيت روستانشين است و بیشتر روستاهای آن دارای جاذبه های طبیعی،تاریخی و فرهنگی هستندبه مقوله گردشگري روستايي توجه چندانی نمیشود؟
اگر با اين ديد به مسأله بينديشيم كه بسياري از روستاهاي ما در ساليان گذشته به دليل مسائل اقتصادي (بيكاري و كمبود درآمد) و مشكلات منابع آب، بحرانهاي اقتصادي در فروش محصولات كشاورزي و... سكنه خود را از دست داده، هويت خويش را از دست رفته ديده و همچون پيري بيمار سر بر بالين خاك نهادهاند و نامي از آنها بر تارك تاريخ اين مرز و بوم وجود ندارد. ضرورت توجه به گردشگری که می تواند به عنوان یک منبع اقتصادی باارزش مطرح شود بیش از پیش آشکار می گردد و گردشگري ميتواند همچون پادزهري به بدنه سكونتگاههاي روستايي ايران تزريق شود و آنها را از معرض انحطاط و نابودي رهايي دهد.
باتوجه به اینکه روستاهاي ايران داراي منابع گردشگري فراواني هستند مدیریت گردشگری روستایی در ایران امری اجتناب ناپذیر است.مديريتي كه با اتصال به حلقههاي بالاي مديريتي كشور ميتواند روستاها را به عنوان مكانهاي پاك و محيطهاي پايدار و سالم براي ملت عزيز ايران مطرح كند تا علاوه بر سود مادی و معنوي، توسعه اقتصادي و رفاه اجتماعي را به اين جوامع ارزانی بخشد.
از آنجا که گردشگری توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاها را در پی دارد.شوراهای اسلامی روستاها و دهیاران به عنوان نهاد مدیریتی در سطح روستاها بایستی در راستای رونق گردشگری روستایی گام بردارند. نهادهای مدیریتی روستایی با همکاری دستگاههای اجرایی مرتبط در زمینه توسعه گردشگری روستایی اقدام هایی به شرح زیر بایستی انجام دهند:
1. شناخت منابع عرضه یا جاذبه های (طبیعی"منابع آبی، جنگل و پوششگیاهی،کوهها ،بیابانها ،چشمهها،قناتها، غارها و زندگی جانوری"، فرهنگی " آثار و ابنیه تاریخی، مکانهای مذهبی و زیارتگاه ها،آداب و رسوم محلی، شیوه های زندگی،موسیقی و رقص محلی،لباس و پوشش محلی مردم "و زیربنایی" شبکه های دسترسی، خدمات عمومیمثل آب،برق،گاز،تلفن،اقامتگاه ها،رستوران ها، مهمانسراها و....") گردشگری روستایی
2. معرفی جاذبه های گردشگری و اطلاع رسانی به مسئولان و منابع تقاضا(گردشگران)
3. پیگیری جهت حفظ و حراست از آثار باستانی و منابع گردشگری
4. تعامل و ارتباط با سازمان های متولی امر گردشگری به خصوص سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
5. تلاش در جهت جذب سرمایه به منظور ارتقاء گردشگری روستایی
6. پیگیری جهت بهبود و گسترش تإسیسات زیربنایی در روستا(بهسازی راهها و معابر، تإسیسات پذیرایی و . . .)
7. برقراری ارتباط مناسب با رسانه های گردشگری
8. ایجاد حسن شهرت در ارائه فراورده های با کیفیت عالی و قیمت مناسب
|